Tăng cường công tác tuyên truyền, phòng, chống “tín dụng đen”

MTXD - Thời gian gần đây trên địa bàn Thành phố và nhiều địa phương trên cả nươc hoạt động “Tín dụng đen (TDĐ)” diễn ra phổ biến, phức tạp, ngang  nhiên, coi thường pháp luật. Có nhiều sự việc đau lòng, hậu quả khôn lường mà nạn nhân của hoạt động “Tín dụng đen” và người thân phải gánh chịu: cha phải viết đơn lìa con; phải bán nhà trả nợ; bị các đối tượng cho vay hăm dọa, hành hung, gây thương tích, thậm chí tước đoạt tính mạng…

Phân tích về nguyên nhân của tình trạng này, Bộ trưởng Tô Lâm chỉ ra 03 vấn đề chính. Thứ nhất, kinh tế trong nước còn có nhiều khó khăn, do đó nhiều cá nhân, công ty, tổ chức khó khăn về vốn nên đã vay vốn tín dụng đen, vay nặng lãi. Thứ hai, một bộ phận thanh niên không chịu làm ăn, ham mê cá độ, cờ bạc, game online đã vay nặng lãi để sử dụng vào mục đích ăn chơi của bản thân. Khi cần cho mục đích ăn chơi thì bất kể mức lãi suất nào họ cũng vay. Nguyên nhân thứ ba là các chế tài xử lý chưa tương xứng với tính chất, mức độ vi phạm, chưa đủ sức răn đe. Ngoài ra, sự vào cuộc của chính quyền, cơ quan chức năng chưa được quan tâm đúng mức.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Công an, tình hình bảo kê, đòi nợ thuê vẫn còn rất phức tạp, có nơi, có lúc còn gây lo lắng trong nhân dân và các đoàn thể xã hội. Đáng lưu ý là loại hình cho vay tài chính TDĐ qua mạng internet. "Đây là TDĐ biến tướng, sử dụng hoàn toàn qua không gian mạng. Loại này đang có chiều hướng gia tăng và rất khó kiểm soát" - ông Lâm nói.

Một băng nhóm cho vay nặng lãi bị Cục Cảnh sát hình sự triệt phá. (Ảnh do cơ quan công an cung cấp)

Hiện nay, việc xử lý tội phạm TDĐ còn gặp nhiều khó khăn do các đối tượng có nhiều thủ đoạn lách luật, khó xác định hành vi vi phạm pháp luật dân sự hay hình sự.

Cũng theo Trung tá Phan Đăng Trường, việc tuyên truyền có hiệu quả phải đưa ra nhiều góc độ như: Khi phóng viên báo chí phát hiện vụ việc có dấu hiệu đòi nợ thuê, đổ chất thải… đã nhanh chóng thông tin trên báo. Đây là nguồn thông tin quan trọng giúp cơ quan Công an xác minh, điều tra; thông tin phản ánh kịp thời kết quả đấu tranh các vụ án liên quan đến tội phạm TDĐ điển hình mới đây tuyên truyền vụ án bắt giữ ổ nhóm đối tượng hoạt động TDĐ, chuyên đòi nợ thuê ở Thanh Hóa, Thái Bình…; đi sâu vào các vụ án cụ thể để tuyên truyền về phía gia đình, tổ chức khi vướng vào TDĐ để lại hậu quả như thế nào? Làm rõ hành vi thủ đoạn của đối tượng, thực hiện theo khuyến cáo của Cục Cảnh sát hình sự, Công an các địa phương, lực lượng chức năng, chuyên gia để người dân phòng ngừa…

Qua công tác điều tra và rà soát, CAND TP.Hà Nôi nói riêng và CAND cả nước nói chung đã thành công bắt giữ và xoá bỏ nhiều nhóm TDĐ. Chỉ trong năm 2021 Công an các địa phương đã phát hiện và triệt phá gần 1.100 vụ, khởi tố hơn 500 bị can liên quan đến hoạt động cho vay nặng lãi. Điển hình như:

Ngày 2/3, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP Hà Nội cho biết đã khởi tố 4 đối tượng TDĐ với nhiều tội danh như tàng trữ trái phép chất ma túy; tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng và cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự… Trước đó, lực lượng chức năng đã đồng loạt triển khai các mũi công tác, triệu tập nhóm đối tượng chuyên cho vay lãi nặng do Nguyễn Thị Thanh Hường, tức Hường "họ", SN 1973, trú tại ngõ 29 phố Phúc Tân, phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội cầm đầu  đường dây tội phạm trên.

Ngày 16/12/2021, Công an TP.Vinh (Nghệ An) cho biết, đơn vị vừa chủ trì phối hợp với Phòng Cảnh sát cơ động Công an tỉnh Nghệ An, Công an các huyện: Diễn Châu, Nghi Lộc, Nam Đàn, Yên Thành, Thanh Chương, Đô Lương, Tân Kỳ (tỉnh Nghệ An) triệt phá thành công một đường dây cho vay nặng lãi với quy mô cực lớn, bắt giữ 52 đối tượng, thu nhiều tang vật liên quan. Với 51 cơ sở tại 28 tỉnh, thành phố trên cả nước. Đường dây TDĐ này đã cho hơn 10.000 người vay tổng số tiền hơn 1.000 tỷ đồng với lãi suất lên đến 200%/năm.

Tội phạm TDĐ

Hay như trong tháng 12-2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Hà Nam đã phá thành công chuyên án 1220T, bắt giữ đối tượng Trần Quốc Khải ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam về hành vi cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự. Năm 2019, Khải lên thị trấn Tân Uyên thuê nhà để hoạt động cho vay TDĐ. Khải liên kết với ba đối tượng khác cùng nhau hoạt động. Cho người có nhu cầu vay từ 20 đến 50 triệu đồng không cần thế chấp, với lãi suất “cắt cổ”. tài khoản các đối tượng sử dụng giao dịch lên đến gần 60 tỷ đồng…

Tội phạm TDĐ

Nạn nhân của TDĐ thường là những người có kinh tế khó khăn, thiếu hiểu biết hoặc nghiện cờ bạc. Các tổ chức TDĐ tính lãi suất lập lờ khiến con nợ rơi vào vòng xoáy "lãi mẹ đẻ lãi con", tiền lãi thậm chí gấp hàng trăm lần tiền vay gốc. Khi người vay không có khả năng trả nợ hoặc trả nợ không đúng hạn do phải chịu lãi suất "cắt cổ", các đối tượng giang hồ xuất hiện đổ chất bẩn, chất thải vào nhà người vay nợ hoặc người thân của họ để đe dọa. Có trường hợp các đối tượng mang quan tài, vòng hoa, dán cáo phó… để gây sức ép, khủng bố tinh thần người vay.

Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật nói chung và tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động TDĐ nói riêng nhằm bảo vệ quyền, lợi ích và tài sản của người dân trong các hoạt động tín dụng, vay mượn chính đáng, hợp pháp.

Tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về cho vay trong các giao dịch dân sự; nhất là các phương thức, thủ đoạn cho vay nặng lãi, lừa đảo thông qua huy động vốn với lãi suất cao bất thường, các hành vi đòi nợ trái pháp luật và hậu quả của TDĐ, các vụ, việc nghiêm trọng liên quan vỡ hụi, vay nặng lãi… để người dân biết, nâng cao cảnh giác và chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật. Vận động người dân không tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp các hoạt động cho vay lãi nặng, TDĐ, lợi dụng kinh doanh dịch vụ cầm đồ, đòi nợ và kinh doanh tài chính để vi phạm pháp luật.

Về giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết sẽ tăng cường phối hợp các ngành, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật về giao dịch, sử dụng vốn an toàn, tuyên truyền về phương thức thủ đoạn của tội phạm liên quan tín dụng đen, đòi nợ thuê. Bộ Công an sẽ làm tốt công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, quản lý chặt chẽ nhân viên kinh doanh tài chính, cầm đồ tạm trú trên địa bàn. Ngoài ra sẽ quản lý các đối tượng bất minh có nghi vấn về kinh tế liên quan đến hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê. Phát hiện và xử lý nghiêm các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh liên quan đến đòi nợ, cầm đồ. Nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, nhất là đường dây nóng, đơn thư tố giác về tội phạm liên quan đến TD Đ.

Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh, Bộ Công an sẽ mở các cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, triệt phá các tổ chức băng nhóm, các đường dây hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê, vi phạm pháp luật. Nâng cao tỷ lệ điều tra, khám phá các vụ án liên quan đến hoạt động TDĐ; phối hợp với Viện kiểm sát, Tòa án xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, đưa ra xét xử công khai, lưu động để răn đe, phòng ngừa chung.

Tăng cường công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự; rà soát, phát hiện, xử lý nghiêm các doanh nghiệp, cơ sở ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự (đòi nợ, cầm đồ…) lừa đảo người dân dẫn đến vay nợ, cầm cố, siết nợ, đòi nợ thuê trên địa bàn.

Tiếp tục rà soát, nghiên cứu, đề xuất Chính phủ, Quốc hội bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác phòng ngừa, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm liên quan đến hoạt động TDĐ, nhất là phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, cho vay nặng lãi và các hành vi vi phạm pháp luật khác có liên quan.

THU THỦY-THẢO SÂM- THẢO MAI