Nghiên cứu ưu nhược điểm, yêu cầu tiêu chuẩn của bê tông thương phẩm

MTXD- Bê tông là một trong nhiều nguyên liệu chủ đạo được sử dụng trong kết cấu tạo nên phần khung thô của công trình xây dựng. Cách trộn bê tông phổ biến được sử dụng nhanh chóng tại các công trình là trộn bê tông thủ công. Bên cạnh đó còn có bê tông thương phẩm hay còn gọi là bê tông  “tươi” hay bê tông trộn sẵn được các xe của trạm cấp bê tông tươi vận chuyển tới công trường và đổ thẳng trực tiếp vào công trình.

                                                                                Ảnh minh họa

Khi thi công xây dựng các công trình hiện nay, bê tông tươi dần trở thành lựa chọn ưu tiên của các đơn vị thầu vì những lợi ích của nó mang lại. Bên cạnh đó, bê tông tươi cũng có nhiều điểm hạn chế cho loại công trình riêng biệt…

 Bê tông tươi là gì?

Bê tông tươi là bê tông được trộn sẵn hay còn gọi là bê tông thương phẩm (tên gọi tiếng anh là Ready Mixed Concrete). Thành phần không khác nhiều so với bê tông thông thường. Nó cũng được tạo ra từ hỗn hợp cát, xi măng, nước và phụ gia được trộn theo tỷ lệ nhất định để có sản phẩm bê tông có đặc tính cường độ khác nhau.

Mỗi tỷ lệ sẽ cho chất lượng sản phẩm bê tông có bền bỉ và rắn chắc khác nhau. Được vận chuyển từ các trạm trộn bê tông tươi của nhà cung cấp đến công trường và đổ trực tiếp

Các loại bê tông tươi, thương phẩm rất đa dạng và sẽ phụ thuộc vào yêu cầu công trình mà chủ đầu tư, nhà thầu yêu cầu trộn bê tông tươi với tỷ lệ vật liệu theo các tiêu chuẩn khác nhau và giá thành khác nhau.

Theo tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam, cụ thể là TCVN 3105 : 1993, TCVN 4453 : 1995 mẫu được làm để đo cường độ là mẫu bê tông hình lập phương có kích thước 150 mm x 150mm x 150 mm. Sẽ được dưỡng hộ ở môi trường điều kiện tiêu chuẩn theo quy định TCVN 3105 : 1993 trong vòng 28 ngày sau khi bê tông được dính kết lại. Hết thời gian 28 ngày, bê tông sẽ được đưa vào máy nén để đo ứng suất nén phá hủy mẫu sẽ xác định được cường độ chịu lực nén của bê tông. Đơn vị đo được tính là MPa (N/mm²) hoặc dùng daN/cm² (kg/cm²).

Theo như quy định về kết cấu xây dựng, bê tông phải chịu được nhiều tác động bên ngoài khác nhau: Lực nén, kéo, uốn, trượt trong số đó thì nén là chiếm phần lớn nhất của bê tông tươi. Do đó, người ta thường chọn cường độ chịu nén là tiêu chí để đánh giá chất lượng mác bê tông. Mác bê tông là khả năng chịu nén của mẫu bê tông và được phân thành các loại từ 100 đến 600 trở lên. Vì vậy, mác bê tông tươi được phân thành các loại: Bê tông tươi mác 100, 150, 200, 250, 300, 350, 400, 450, 500 và 600...

Các loại bê tông tươi được phân loại theo mác, nếu bê tông tươi mác 200 có nghĩa bê tông 28 ngày tuổi sẽ có ứng suất nén phá hủy đạt 200kg/cm2 và cường độ chịu nén là 90kg/cm2.

- Phân loại bê tông tươi sử dụng cát: Bê tông tươi cát đen và cát vàng.

- Phân loại bê tông tươi có phụ gia và không có phụ gia: Nếu có phụ gia sẽ giá cao và thêm các đặc tính nổi bật như chống thấm, độ ninh kết nhanh như bê tông tươi r7 (ninh kết trong 7 ngày) để giản thời gian chơi sau khi đổ bê tông.

Ưu điểm bê tông tươi

Các sản phẩm bê tông tươi được sử dụng phổ biến cho những công trình thuận tiện về đường đi lại giúp tiết kiệm thời gian và chi phí xây dựng hơn so với sử dụng bê tông trộn thủ công và có những ưu điểm nổi bật như sau:

- Thời gian thi công nhanh, không mất nhiều công sức, nhân công: được trộn tại những trạm trộn lớn và chuyển lên các xe bồn trộn bê tông chuyên dụng có thể thay thế cho những máy trộn bê tông mini ở công trường, mang lại nhiều lợi ích về chất lượng bê tông cũng như tốc độ xây dựng.

- Dễ dàng đưa bê tông đến bất cứ công trình nào nhờ ống nối dài linh hoạt và máy bơm bê tông lên cao. Vì vậy mà có thể tiết kiệm nhân công, thời gian vận chuyển và trộn nên rút ngắn được thời gian đổ bê tông 1,5 -2h đồng hồ so với bê tông trộn tại chỗ 5, 6h cho cùng một khối lượng cần đồ bê tông.

- Tiết kiệm mặt bằng tập kết vật liệu: Để đổ bê tông với khối lượng lớn cho nền, sàn, móng thì tập kết, cát, đá, xi măng, và cả nguồn nước lớn cũng là vấn đề. Vì vậy với bê tông thương phẩm trộn sẵn giải pháp về mặt bằng là hiệu quả bởi tông phải tập kết vật liệu nên những công trình trên đất hẹp rất tiện lợi.

- Tiết kiệm vật liệu thất thoát: So với trộn bê tông thủ công thì vật liệu rơi vãi, thất thoát sẽ rất lớn nên vấn đề thu dọn hiện trường cũng gây tốn nhiều thời gian.

- Không gây ảnh hưởng cho bên ngoài công trình: Bê tông tươi được vận chuyển bằng xe và tùy theo nhu cầu có thể chọn khối lượng bê tông cho mỗi xe và đổ vào buổi tối đêm ít người qua lại, không ảnh hưởng tới giao thông.

- Chất lượng bê tông tươi đồng đều bởi đổ bằng máy với tỷ lệ có sẵn được kiểm định không phải do ước lượng như bê tông trộn thủ công.

- Chọn loại bê tông tươi có phụ gia cho phép tạo ra bê tông có nhiều tính năng vượt trội như chống thấm, cách nhiệt, tính liên kết nhanh khi trời mưa hay cần đẩy nhanh tiến độ công trình.

- Thuận lợi cho việc lên dự toán bê tông thương phẩm bởi dễ dàng kiểm tra số lượng khối bê tông cần gọi thay vì phải tính toán từng loại giá từ đá, cát, sỏi, xi măng… Đảm bảo dự trù sát hơn và không gây lãng phí thừa thiếu vật liệu trong quá trình đổ.

- Giá thành hợp lý, nhiều địa chỉ cung cấp: Hiện nay có nhiều trạm cung cấp bê tông tươi giá rẻ trên toàn quốc và vì vậy nếu có nhu cầu mua bê tông tươi chỉ cần tìm kiếm các địa chỉ công ty và liên hệ đặt số lượng, loại bê tông mác gì, thời gian cần… là có thể tiến hành đổ bê tông mà không cần phải lo lắng quá nhiều việc.

- Ngoài ra, có rất nhiều các ưu điểm khi lựa chọn đổ bê tông tươi như:

Không phải bảo quản vật liệu xi măng, đặc biệt trong điều kiện thi công vào mùa mưa

Giảm tiếng ồn khi thi công

Phù hợp cho mọi địa hình thi công.

Nhược điểm bê tông tươi

- Khó quản lý chất lượng bê tông thương phẩm: Việc kiểm định chất lượng bê tông tươi hay quy trình sản xuất bê tông tươi đảm bảo sử dụng vật liệu đúng tiêu chuẩn dường rất khó có thể nắm bắt được. Bởi vậy, nếu không phải là các đơn vị mua bê tông lớn như chủ thầu và là người thiếu kinh nghiệm thì khó có thể kiểm soát, kiểm tra bê tông thương phẩm có đạt chất lượng hay không.

Vì vậy, nên nếu chọn đơn vị cung cấp bê tông tươi không uy tín thì dễ mua phải các sản phẩm không đạt chất lượng như đá non, dễ vỡ, không đảm bảo tỷ lệ pha trộn theo tiêu chuẩn, sử dụng xi măng hết hạn, bảo quản không tốt… thì dù chất lượng bê tông trộn sẵn kém cũng khó có thể nhận ra.

- Bảo quản bê tông tươi: Vì bê tông tươi được trộn sẵn và sẽ có thời gian vận chuyển bê tông tươi tới công trình nên trong quá trình vận chuyển nếu không bảo quản đúng cách rất có thể làm chất lượng giảm xuống.

- Giá thành: Với những công trình quy mô nhỏ, cách xa đường trục chính có thể cho xe, bồn trộn bê tông tươi vào thì nếu tính về giá thành có thể ngang bằng hoặc cao hơn so với giá đổ trộn bê tông thủ công.

Hiện nay, các ưu điểm, ứng dụng của bê tông tươi đối với việc xây dựng rất phổ biến nhưng để biết được việc có nên sử dụng bê tông tươi cho công trình xây dựng hay không thì cần tính toán dựa trên lợi ích và hạn chế để có lựa chọn tốt nhất.

Để biết được lựa chọn bê tông tươi hay trộn thủ công tốt cho công trình thì tất nhiên cần phải tính toán các phương diện về lợi ích, có dự toán cụ thể sẽ có được phương án tốt như: Thời gian đổ bê tông ;Khối lượng bê tông cần đổ ;Địa hình công trình…

Vì vậy nên chọn bê tông tươi nếu không có thời gian và điều kiện để tự trộn bê tông hoặc nếu cần thi công công trình lớn, đẩy nhanh tiến độ, cần các loại bê tông tươi có phụ gia để chống thấm, cách nhiệt...

Những tiêu chuẩn về bê tông tươi cần lưu ý

Để chất lượng bê tông tươi được đạt theo yêu cầu của chủ đầu tư. Người sản xuất bê tông và khách hàng mua bê tông có thể lựa chọn theo 1 trong 2 phương thức sau đây.

Phương thức 1: Người sản xuất sẽ phải chịu trách nhiệm tuyệt đối trong việc chọn thành phần các vật liệu hỗn hợp. Đảm bảo sao cho đạt chất lượng đáp ứng yêu cầu của khách hàng.

Phương thức 2: Khách hàng sẽ đảm nhiệm vai trò chính trong việc chọn thành phần nguyên liệu bê tông. Người sản xuất cần đảm bảo sản xuất sao cho đúng thành phần họ đã chọn.

Sau đó 2 bên sẽ thỏa thuận thống nhất về cách nhận biết với bê tông để tránh nhầm lẫn khi nhận bê tông tại công trình.

Dựa trên những tiêu chuẩn Việt Nam, chất lượng xi măng phải đảm bảo theo TCVN – 2682 – 99 – Xi măng Pooclăng và TCVN 6260 – 97 – Xi măng Pooclăng hỗn hợp. Trước khi trộn, phải kiểm tra chất lượng xi măng theo TCVN 6016- 1995 (TSO-9587: 1989 (E))- Xi măng và TCVN 6017- 1995 (ISO-9587: 1989 (E))- Xi măng. Còn đối với xi măng nhập ngoại, chất lượng sẽ được kiểm tra theo sự thống nhất của 2 bên.

                                                      Biểu đồ độ chịu lực Mac của bê tông

Bảng tiêu chuẩn đo lường Bê tông thương phẩm

Cốt điệu được dùng phù hợp theo TCVN – 1770 – 86 và TCVN – 1771 – 86 tiêu chuẩn về cát sỏi, đá xây dựng. Chỉ được phép dùng theo những hệ thống tiêu chuẩn khác khi bên mua có yêu cầu sử dụng. Kho chứa bãi vật liệu phải vệ sinh sạch sẽ, có từng khu phân loại rõ ràng không để lẫn lên nhau. Cần có một hệ thống sàng rửa để đảm bảo đúng các yêu cầu chất lượng. Khi chứa cần tính toàn ra lượng dự trữ tối thiểu.

Nước trộn bê tông đáp ứng theo tiêu chuẩn TCVN – 4506 -87. Nếu là nước sạch được cấp trong thành phố, phải tiến hành thí nghiệm nước đạt các chỉ tiêu theo TCVN – 4506 – 87 nước cho bê tông và vữa yêu cầu kỹ thuật.

Các chất liệu phụ giá phải đạt chứng chỉ chất lượng hoặc của đơn vị sản xuất. Điều này cần được làm thí nghiệm kiểm chứng của bên sản xuất bê tông tươi.

Độ sụt bê tông chính và sai số sụt cho phép phải là phù hợp với các thiết bị thi công, kết cấu, cấu kiện. Và tính chất bề mặt của bê tông do khách hàng quy định đối với người sản xuất.

Người sản xuất bê tông tươi sẽ có trách nhiệm đảm bảo độ sụt ở chân công trình theo đúng yêu cầu bên mua hàng. Khi giao hàng, phải thử độ sụt của từng xe bê tông hoặc khi thi công khối lượng lớn có thể thử độ sụt đột xuất có sự giám sát của bên đặt hàng.

Hỗn hợp bê tông được tạo ra cần đưa vào sử dụng trong 30 phút. Kể từ lúc bê tông được đưa đến công trình hoặc sau lần hiệu chỉnh độ sụt ban đầu. Và sau khi được đổ ra khỏi xe sau 30 phút, nếu chưa kịp đổ bê tông vào khu vực công trình. Người sản xuất sẽ không phải chịu trách nhiệm về độ sụt trừ trường hợp đã có thỏa thuận trước đó.

                                                                                                                                             VIỆT HỒNG