Điều kỳ diệu cho những cuộc đời được hồi sinh

MTXD - Có những cuộc đời đã dừng lại, nhưng họ đã tiếp sức cho nhiều cuộc đời khác được hồi sinh bằng chính một phần cơ thể mình. Có lẽ, ở nơi xa xôi đó họ hằng mong người được sống sẽ sống tiếp những tháng ngày xứng đáng nhất.

Những món quà vô giá cho sự hồi sinh

“Một cuộc đời ra đi, nhiều cuộc đời ở lại”, câu nói trở thành lẽ sống của nhiều người khi quyết định hiến dâng một phần cơ thể cho y học sau khi qua đời. Từ nghĩa cử cao đẹp ấy, nhiều cuộc đời tưởng như tắt hi vọng sống được tái sinh. Trái tim và những bộ phận mô, tạng... là món quà vô giá của sự sống mà những người hiến tặng mô tạng trước khi qua đời để lại, hằng mong cứu sống người bệnh chờ tạng hiến ở khắp nơi.

Một lá đơn hiến tạng tại Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia.

Mới đây thôi vào đầu tháng 7, chàng trai khỏe mạnh Đ.V.Th (32 tuổi, trú lại Lương Sơn, Yên Lập, Phú Thọ) không may bị tai nạn giao thông khi đang trên đường đi làm về. Khi biết Th. không thể qua khỏi, với sự vận động của Đơn vị tư vấn và điều phối ghép tạng, Trung tâm Ghép tạng - Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, gia đình đã đồng ý hiến tạng của Th. để hồi sinh sự sống cho những người bệnh nặng. Chàng trai trẻ ấy ra đi nhưng đã giúp 4 cuộc đời khác được hồi sinh, khi giúp một bệnh nhân suy tim, giãn cơ tim 13 năm được cứu sống tại Bệnh viện Trung ương Huế, giúp cho 2 bệnh nhân ghép thận và 1 bệnh nhân ghép gan tại tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Thời điểm ấy, chuyến bay của một hãng hàng không tại Việt Nam đã chạy đua với thời gian để vận chuyển trái tim của chàng trai Phú Thọ vào Huế để cứu sống một con người. GS.TS.BS Phạm Như Hiệp – Giám đốc BV Trung Ương Huế chia sẻ: “Sẽ không tồn tại bất kỳ sự mệt mỏi nào trong Hành trình chung tay tiếp nối sự sống”.

Thời điểm đó đã là nửa khuya, ngay khi tiếp nhận thông tin từ Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia về việc có một trái tim hiến tặng, kíp ghép tạng Bệnh viện Trung ương Huế lập tức được kích hoạt. “Tim đang ra”, “Tim đã lên xe”, “Tim đã xuất phát ra sân bay chưa?”, “Hy vọng kịp”..., những tin nhắn vội vàng, đầy lo lắng của Ban Giám đốc và kíp ghép tạng BV Trung ương Huế, đang từng phút, từng giây nỗ lực để đưa tim ra sân bay Nội Bài kịp thời gian. Đáp lại sự nỗ lực ấy, trái tim đã hạ cánh sân bay Phú Bài - Huế vào lúc 21h25, có mặt tại Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Trung ương Huế lúc 21h48. Ngay sau khi nhận thông tin trái tim hạ cánh an toàn và được đưa vào phòng phẫu thuật, kíp phẫu thuật bắt đầu tiến hành các bước ghép tim, mang lại sự sống cho bệnh nhân là anh T.V.G. trong đêm khuya ngày 05/7/2023. Và trái tim đã đập trở lại trong cơ thể mới ít giờ sau đó. “Tuy một mà hai. Bây giờ tôi không chỉ sống cho riêng mình, mà sống có trách nhiệm với người đã khuất khi họ hiến dâng một phần thân thể giúp tôi duy trì sự sống này”, anh T.V.G, người vừa được ghép tạng thành công từ trái tim của chàng trai Phú Thọ bộc bạch.

 Ê kíp phẫu thuật thực hiện ca phẫu thuật ghép tim ngay trong đêm 5/7/2023 tại BV Trung ương Huế để cứu sống bệnh nhân .

Những nỗ lực của các y bác sỹ là rất lớn, nhưng điều không thể thiếu đó là sự hiến tặng của một cuộc đời đã ra đi để những cuộc đời khác được sống lại. “Tôi muốn hiến tạng con để cứu những người bị bệnh nặng đang nằm chờ chết, để họ được sống khỏe mạnh như bao người khác. Cứu được họ, tôi mừng lắm. Giống như con tôi còn sống trên cõi đời này!”, một người mẹ ở Phú Yên đã bộc bạch như thế khi nhắc về con mình, và về một phần thân thể của con nay đã hòa chung với người khác để làm nên những điều kỳ diệu của cuộc sống. Nỗi lòng của người mẹ ấy, cũng giống như rất nhiều người hiến tạng và người thân của họ.

Có một câu chuyện mà các cán bộ tại Trung tâm điều phối ghép tạng Quốc gia chia sẻ về người mẹ của một người hiến tạng, khi con trai bà mất bà được các bác sỹ gọi vào phòng riêng để nói chuyện về việc hiến tạng. Ban đầu, bà phản đối. Nhưng rồi, câu nói của các bác sỹ cứ luẩn quẩn trong đầu bà suốt hôm đó: “Nếu phần tạng của anh hiến tặng thì một phần cơ thể của anh ấy sẽ vẫn sống trong những người khác, anh ấy không vĩnh viễn mất đi, không tan vào tro bụi...”. Nghe như thế, bà quyết định làm chuyện “động trời” mà trước đó cả đời không bao giờ bà nghĩ tới. Bà đã nén nỗi đau và ký quyết định đồng ý hiến tạng của con trai mình. Trái tim, 2 quả thận và 2 giác mạc của con trai bà lập tức được ghép cho 3 người trọng bệnh đang cận kề cái chết và 2 người bị hỏng giác mạc. Theo quy định, của luật hiến ghép tạng, các y bác sĩ không thể cung cấp liên lạc và thông tin của người cho tạng và người nhận tạng. Nhưng rồi, người mẹ ấy đã có cơ duyên gặp được cả 5 người nhận một phần thân thể con trai bà. Có 1 người lớn tuổi thì gọi bà là “chị”, 4 người còn lại đều tình nguyện gọi bà là “mẹ”. Bà gặp được cả 5 người là bà thỏa nguyện, giờ tuy không còn con trai nhưng 5 người còn lại đều thay nhau gọi điện cho bà mỗi ngày. Họ cùng hẹn ước sẽ cùng lo lắng cho bà và các công việc trong gia đình bà như chính gia đình của mình.

Bệnh nhân được ghép tim tại Huế ngày 5/7/2023 đã ổn định, chức năng tim tốt.

Điều kỳ diệu của sự sống

Hiện nay, cả nước có hàng chục nghìn người ngày đêm vật lộn với sự sống để chờ đợi được ghép mô, tạng nhưng nguồn tạng hiến tặng còn rất hạn chế, chủ yếu từ nguồn hiến sống. Ngành y tế Việt Nam đã làm chủ được nhiều kỹ thuật ghép tạng khó như ghép thận, ghép gan, ghép phổi, ghép tim..., nhưng không thể cứu sống người bệnh chờ ghép tạng nếu không có người hiến tặng mô tạng. Có một điều đáng kể, đó là sự thay đổi nhận thức của nhiều người về việc hiến tạng. Quan điểm sống, văn hóa và phong tục ở nhiều nơi vẫn cho rằng người quá cố cần được nguyên vẹn thân thể. Thế nên việc mổ xẻ để lấy đi một phần thân thể khi qua đời là việc làm đụng chạm vào góc khuất của những tín ngưỡng, tâm linh, và cả tâm lý của những người thân trong gia đình. Thế nhưng, con số thống kê từ Trung tâm điều phối ghép tạng Quốc gia, thì năm 2014 mới chỉ có 265 người đăng ký hiến tạng, nhưng đến cuối tháng 6/2023, số người đăng ký hiến tạng đã tăng lên hơn 73.000 người.

Thời gian qua, nhiều cá nhân tìm đến Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia để  đăng ký hiến mô, tạng, trong số những người đến đăng ký hiến ghép mô tạng có nhiều lứa tuổi, trình độ và nghề nghiệp khác nhau. Với họ có điểm chung nhất là đều cùng một suy nghĩ “sống phải biết cho đi”. Nhiều trường hợp cá nhân đến đăng ký hiến mô, tạng có gia đình ủng hộ, có gia đình kịch liệt phản đối, thậm chí có gia đình đã dùng “biện pháp mạnh” để ngăn cản việc làm nhân đạo này. Những lo toang, những lời dị nghị từ nhiều phía dần được khép lại, thay vào đó trên khuôn mặt những người hiến tạng luôn nở nụ cười hạnh phúc khi trên tay cầm tấm thẻ đăng ký hiến từ Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia.

Hầu hết các bộ phận tạng đươc hiến đều được đơn vị điều phối nhanh chóng triển khai từng giây từng phút cứu sống nhiều bệnh nhân trong cơn thập tử nhất sinh. Có trường hợp tạng hiến giúp tái sinh từ 4 - 7 cuộc đời khác. Nếu trước đây chỉ là các bệnh viện lớn như BV Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội), BV Trung ương Huế, BV Chợ Rẫy (TP.HCM) mới có thể thực hiện được kỹ thuật ghép tạng thì đến nay nhiều cơ sở y tế, bệnh viện tuyến tỉnh như: Phú Thọ, Thanh Hóa, Nghệ An cũng đã làm chủ kỹ thuật ghép tạng, cứu sống người mắc bệnh hiểm nghèo. Theo thống kê của Bộ Y tế, số ca ghép tạng tại Việt Nam có sự gia tăng đáng kể từ 283 ca (năm 2014) lên 1.004 ca (năm 2022), đến nay cả nước đã thực hiện thành công khoảng 7.500 ca ghép tạng các loại.

Có nhiều trường hợp hiến tạng đã giúp tái sinh từ 4 - 7 cuộc đời khác.

Có những ca ghép tạng xuyên việt, khi bộ phận tạng của người hiến được đưa ra khỏi cơ thể, thì những trái tim, gan, thận, phổi... lập tức được chuyển tới người bệnh đang chờ đợi một cách nhanh nhất có thể. Theo thông tin từ Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia, tính đến nay Bệnh viện Việt Đức vẫn là đơn vị có nhiều bệnh nhân hiến tạng. Đây cũng là cơ sở y tế chia sẻ nhiều tạng nhất cho các đơn vị y tế trong cả nước. Các ca vận chuyển mô/ tạng ngày càng được Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia tính toán sát giờ hơn và vận chuyển kịp thời hơn, tạo điều kiện cho các ca ghép tạng được tiến hành nhanh chóng, thuận lợi. Các chuyến bay vận chuyển mô/tạng của Việt Nam hiện đều được hãng hàng không hỗ trợ, với các ưu tiên tối đa bằng sự giúp đỡ nhiệt tình của cả hệ thống. Đây không chỉ là kết quả của việc ký kết hợp tác giữa Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia với đơn vị này mà việc vận chuyển tạng thành công còn cho thấy sức mạnh của tinh thần đoàn kết, giàu lòng nhân ái của các cá nhân, tập thể, và cả hệ thống. Đến nay, chưa có bất cứ lần điều phối tạng bằng đường hàng không nào bị chậm giờ so với “thời gian vàng” của việc bảo quản nội tạng được hiến tặng.

Mỗi lá đơn đăng ký hiến mô, tạng đã viết lên dòng chảy văn hoá mới, đó là dòng chảy văn hoá tận hiến của người dân Việt Nam. Sự ra đi của những người hiến tạng không bao giờ vô nghĩa. Đây là hình ảnh rất đẹp, cho thấy cuộc sống vẫn lan toả những điều tốt đẹp. Nhiều bệnh viện, nhiều địa phương vẫn có những cuộc gặp gỡ, tri ân những người hiến tạng để dành sự sống cho người khác. Có những câu chuyện cảm động trong hàng ngàn trường hợp hiến tạng, và ở đó những sự kỳ diệu của cuộc sống được tái hiện lại. Và những thân nhân của người hiến tạng, có lẽ họ vẫn còn một niềm tin vào sự tốt đẹp và sự tồn tại của người thân mình, dẫu ở trong cơ thể một người khác. Chắc hẳn ở bên kia thế giới, những người hiến tạng đang mỉm cười vì họ đã cứu sống, đã hồi sinh được nhiều cuộc đời. Đáp lại tấm chân tình ấy, những người may mắn được ghép tạng đều tâm niệm một đời “sống thật tốt, thật khỏe” bởi họ đã được hồi sinh từ cuộc đời của người khác.

GS.TS.BS Phạm Như Hiệp – Giám đốc BV Trung Ương Huế cho biết: “Đến nay, BV Trung Ương Huế đã thực hiện hơn 1.500 trường hợp ghép tạng bộ ba tim – gan - thận, giác mạc. Số lượng ca ghép tim xuyên Việt của BV Trung Ương Huế hiện đứng đầu cả nước. Trong quá trình xây dựng trung tâm y tế chuyên sâu, trở thành trung tâm y học cao cấp, ghép tạng là lĩnh vực không thể thiếu đối với BVTW Huế”.

Tiêu Dao – Thanh Bình