Bài 4: Cơ sở xử lý chất thải rắn Hòa Phú xả thải trực tiếp ra môi trường: Kiểm tra thực địa cơ sở

MTXD - Với mục đích có cơ sở xử lý Báo cáo số 504/BC-Cty ngày 22/5/2023 của Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk về việc mưa lớn, kéo dài gây tràn nước rỉ rác ra môi trường tại Bãi rác Hòa Phú, Ban QLDA Đầu tư Xây dựng TP. Buôn Ma Thuột tổ chức kiểm tra thực địa, đánh giá tình trạng ô nhiễm và thống nhất phương án xử lý nguy cơ nước rỉ rác tràn ra môi trường tại Bãi rác Hòa Phú, thành phố Buôn Ma Thuột.

Sau khi kiểm tra thực địa, các thành viên tham dự cuộc họp ghi nhận thực tế như sau:

Khối lượng chất thải rắn tiếp nhận tại bãi rác Hòa Phú từ ngày 20/01/2020 đến 20/6/2023 là 360.395 tấn, trung bình 288,8 tấn/ngày. Công tác chôn lấp hợp vệ sinh chất thải rắn sinh hoạt tại bãi rác Hòa Phú đã thực hiện đợt 1 đổ tại ô chôn lấp SH2 (từ ngày 20/01/2020 đến ngày 31/10/2021) và đang thực hiện đợt 2 đổ tại ô chôn lấp SH1 đạt khoản 3/5 ô (từ ngày 01/11/2021 đến nay). Lượng nước rỉ rác phát sinh từ quá trình chôn lấp trên được thu gom về 03 hồ chứa và bơm luân hồi lên ô chôn lấp.

Dự án Nhà máy xử lý nước thải rỉ rác cho khu chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt Hòa Phú đang được đầu tư xây dựng với Đơn vị thi công: Công ty TNHH Xây dựng cầu đường Hoàng Nam. Ông Nguyễn Thanh Hà Giám đốc công ty này cũng đồng thời là Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk ( đơn vị vận hành cơ sở xử lý chất thải rắn Hòa Phú)

Hiện nay đang vào mùa mưa, lượng nước mưa đổ trực tiếp vào ô chôn lấp, kết hợp với lượng nước rỉ rác phát sinh đã được thu gom về 03 hồ chứa và bơm luân hồi lên ô chôn lấp. Tuy nhiên, mực nước rỉ rác đang được lưu chứa trong 03 hồ chứa chưa đạt độ cao tới mép hồ nhưng không tiếp nhận thêm được nước rỉ rác, không kịp bơm luân hồi, có nguy cơ dẫn tới nước rỉ rác chảy tràn ra môi trường gây ô nhiễm khu vực xung quanh bãi chôn lấp và ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe của dân cư xung quanh khu vực, người lao động tại bãi rác Hòa Phú.

Bên cạnh đó, Dự án Nhà máy xử lý nước thải rỉ rác cho khu chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt Hòa Phú do Ban QLDA ĐTXD công trình Dân dụng và Công nghiệp tỉnh Đắk Lắk làm Chủ đầu tư đang được đầu tư xây dựng, dự kiến hoàn thành vào tháng 12 năm 2024.

2. Ý kiến các cơ quan, đơn vị:

2.1. Ông Trà Minh Vũ - Giám đốc DA Nhà máy xử lý nước rỉ rác cho khu chôn lấp CTRSH - Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình Dân dụng và Công nghiệp tỉnh Đắk Lắk

Dự án Nhà máy xử lý nước thải rỉ rác cho khu chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt Hòa Phú đang được đầu tư xây dựng với thông tin cụ thể như sau:

- Chủ đầu tư: Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình Dân dụng và Công nghiệp tỉnh Đắk Lắk.

- Đơn vị thiết kế: Công ty CP Việt Water.

- Đơn vị tư vấn giám sát: Công ty TNHH TV&XD Đại Nguyên.

- Đơn vị thi công: Công ty TNHH Xây dựng cầu đường Hoàng Nam.

- Tổng mức đầu tư dự án: 30.000.000.000 đồng (Ba mươi tỷ đồng).

- Công suất thiết kế: 450 m3/ngày.

- Ngày khởi công: 30/12/2022 – Ngày hoàn thành: 31/12/2024.

2.2. Ông Trương Phi - Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk - Hiện nay lượng nước trong rác tại các ô chôn lấp đã bão hòa, do vậy không thể tăng công suất của hệ thống bơm luân hồi. Nếu tăng lưu lượng bơm lên các ô chôn lấp nước sẽ tràn trên bề mặt bãi chảy xuống đường

- Đối với 3 hồ chứa theo thiết kế có thể tích khoảng 17.000m”, nhưng thể tích chứa nước thực tế ít hơn vì cao độ thành hồ lớn hơn cao độ của đường ống và hố thăm nước rỉ rác, khi mực nước trong hồ chứa bằng mực nước tại nắp hố thăm dẫn đến nước rỉ rác bị tràn tại hố thăm. Vì vậy 3 hồ chứa không thể chứa đầy hồ.

Đối với giải pháp khắc phục tạm thời tình trạng hiện nay, Công ty có đề xuất như sau:

- Phủ bạt HDPE trên ô chôn lấp để hạn chế nước mưa ngấm vào bãi nhằm hạn chế lượng nước rỉ rác sinh ra (Công văn số 775/ĐTMT-KHKD ngày 10/6/2022). - Đào thêm hồ chứa và lót bạt HDPE nhằm tạm chứa một phần lượng nước rỉ rác trong mùa mưa.

2.3. Ông Nguyễn Xuân Tuấn - Phòng Quản lý đô thị

Đề nghị Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk trong quá trình quản lý, vận hành phải thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, trình tự chôn lấp; đồng thời tiến hành kiểm tra, theo dõi hệ thống thu gom nước rỉ rác để kịp thời tiến hành 5MM sửa chữa, khắc phục.

- Đề nghị Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình Dân dụng và Công nghiệp tỉnh Đắk Lắk quan tâm, đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành sớm Dự án Nhà máy. Xử lý nước rỉ rác cho khu chôn lấp CTRSH tại Bãi rác Hòa Phú đưa vào sử dụng để đảm bảo khắc phục tình trạng nước rỉ rác tràn ra ngoài môi trường.

- Đối với phương án phủ bạt HDPE đã được đề xuất từ năm 2022 tuy nhiên chưa đánh giá được hiệu quả khi triển khai. Mặt khác, gây cản trở trong công tác vận hành, chôn lấp rác thải tại bãi rác.

- Đề xuất bổ sung thêm hồ để tạm chứa nước rỉ rác (đào đất và phủ bạt HDPE hồ chứa) tại buổi làm việc chưa làm rõ hiệu quả, tính khả thi, vị trí quỹ đất và kinh phí thực hiện. Vì vậy, chưa có cơ sở để đánh giá, đề xuất.

2.4. Ông Phạm Văn Xuân – Phòng Tài chính – Kế hoạch

- Theo báo cáo của Công ty CP Đô thị và Môi trường Đắk Lắk, mực chứa nước rỉ rác vượt quá sức chứa của 03 hồ hiện hữu, tuy nhiên qua kiểm tra thực tế, các hồ này vẫn có thể chứa thêm lượng nước rỉ rác mới hết công suất, đề nghị Công ty rà soát, kiểm tra lại sức chứa của các bể, đồng thời kiểm tra tình trạng hoạt động của các van điều khiển và máy bơm, trước mắt trong lúc chờ phương án xử lý có thể bơm nước lên 03 hồ chứa để tránh tràn ra môi trường gây ô nhiễm.

- Trường hợp thực hiện phương án phủ bạt HDPE tại bãi chôn lấp để che lượng nước mưa, đề nghị Ban QLDA Đầu tư Xây dựng thành phố cùng Công ty CP Đô thị và Môi trường Đắk Lắk phải đánh giá được lưu lượng nước rỉ rác sẽ giảm đi bao nhiêu phần trăm so với khi không phủ bạt, đồng thời xác định thể tích hồ chứa khi thực hiện cả phương án đào bổ sung hồ chứa tạm thời, làm cơ sở đề xuất UBND thành phố cho chủ trương thực hiện.

Đề xuất bổ sung thêm hồ để tạm chứa nước rỉ rác (đào đất và phủ bạt HDPE hồ chứa) tại buổi làm việc chưa làm rõ hiệu quả, tính khả thi, vị trí quỹ đất và kinh phí thực hiện. Vì vậy, chưa có cơ sở để đánh giá, đề xuất

2.5. Ông Nguyễn Thanh Quang - Uỷ ban nhân dân xã Hòa Phú

Đề nghị các cơ quan, ban ngành có liên quan đưa ra phương án xử lý kịp thời đảm bảo nước rỉ rác không tràn ra ngoài môi trường trong mùa mưa gây ảnh hưởng tới đời sống và sinh hoạt của người dân xung quanh khu vực bãi chôn lấp.

2.6. Bà Vũ Thị Thanh Vân - Phòng Tài nguyên và Môi trường

Việc xử lý tình trạng nước rỉ rác chảy tràn tại Bãi rác Hòa Phú là cần thiết để giảm thiểu ô nhiễm môi trường xung quanh, giải quyết theo đơn kiến nghị của các hộ dân có đất trong khu vực chịu ảnh hưởng. Tuy nhiên, cần xem xét phương án phù hợp với điều kiện của thực tế để thực hiện. Qua khảo sát thực tế, trước mắt cần có các phương án tạm thời chi phí thấp nhưng hiệu quả để hạn chế một phần tình trạng nước rỉ rác chảy tràn trong mùa mưa trong khi chờ nhà máy xử lý nước rỉ rác hoàn thành đưa vào hoạt động.

- Phương án phủ bạt HDPE bề mặt của ô chôn lấp: Qua xem xét các báo cáo của Công ty CP Đô thị và Môi trường Đắk Lắk và Ban QLDA Đầu tư xây dựng thành phố, qua xem xét nhận thấy báo cáo chưa có đánh giá về hiệu quả khi thực hiện phủ bạt HDPE, qua khảo sát cho thấy có thể phủ bạt toàn bề mặt của 1 ô chôn lấp (ô số 2, vì ô số 1 đang trong quá trình tiếp nhận rác). Việc phủ bạt sẽ luân phiên cho 2 ô chôn lấp, để hạn chế một phần nước mưa ngấm vào rác chảy về các hố thu làm quá tải các hố thu.

Phương án bổ sung thêm hồ (đào hố lót bạt chống thấm) để tạm chứa nước rỉ rác và sử dụng sau này: Đối với phương án này cần xác định vị trí đất trên cơ sở quy hoạch, diện tích đất để thực hiện, thể tích lưu chứa nước, tính toán chi phí thực hiện. Sau khi đào hố để lót bạt, giữ lại phần đất để sau này không sử dụng hố có thể lấp lại, hoặc sử dụng hố thu tạm thời này cho mục đích lưu chứa nước rỉ rác phục vụ cho nhà máy xử lý nước rỉ rác khi đi vào hoạt động.

- Phương án thu gom nước rỉ rác (thuê xe hút chở hoặc nối ống) đưa nước về Nhà máy xử lý nước thải tại Khu Công nghiệp Hòa Phú: Đối với phương án này cần xem xét lấy mẫu phân tích tính chất nước rỉ rác có đảm bảo yêu cầu của bên tiếp nhận nước, phải có phương án đưa nước về nhà máy xử lý nước thải KCN Hòa Phú, và phải trả chi phí xử lý cho mỗi m3 nước thải.

Qua cân nhắc các phương án, phòng Tài nguyên và Môi trường kiến nghị xem xét lựa chọn hai phương án đầu (nhưng phải đánh giá cụ thể, chi tiết theo các ý kiến nêu trên) sẽ đáp ứng cho điều kiện cấp bách hiện nay (nước rỉ rác đang chảy tràn ra môi trường). Đồng thời hổ thu gom nước rỉ rác, bạt phủ đều có thể sử dụng để hỗ trợ cho nhà máy xử lý nước rỉ rác về sau.

2.7. Ông Hà Xuân Tài - Ban QLDA Đầu tư Xây dựng TP. Buôn Ma Thuột

- Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND thành phố tại Công văn số 3809/UBND - QLĐT ngày 04/10/2022 về việc xử lý tình trạng nước rỉ rác tràn ra ngoài môi trường trong mùa mưa năm 2022 tại bãi rác Hòa Phú, Ban QLDA ĐTXD thành phố đã có Báo cáo số 896/BC-QLDA ngày 04/11/2022 về việc đề xuất phương án phủ bạt HDPE để xử lý tình trạng nước rỉ rác chảy tràn ra môi trường. UBND thành phố đã có Thông báo số 120/TB-UBND ngày 29/3/2023 về kết luận của đồng chí Trần Đức Nhật - Phó Chủ tịch UBND thành phố, theo đó giao Phòng Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với Phòng Quản lý đô thị, Ban QLDA ĐTXD thành phố, Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk và các đơn vị có liên quan tiến hành kiểm tra, tham mưu UBND thành phố chủ trương xử lý nước rỉ rác đảm bảo an toàn mỗi trường tại bãi rác Hòa Phú và nguồn kinh phí thực hiện (Thời gian hoàn thành trước ngày 31/3/2023). Tuy nhiên, đến ngày 25/5/2023 Ban QLDA ĐTXD thành phố nhận được Báo cáo số 504/BC-Cty ngày 22/5/2023 của Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk về việc mưa lớn, kéo dài gây tràn nước rỉ rác ra môi trường tại Bãi rác Hòa Phú.

Đề nghị Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk làm rõ công tác vận hành, hiệu quả hoạt động của các công trình, trang thiết bị liên quan đến công tác xử lý nước rỉ rác tại Bãi rác Hòa Phú (các hồ chứa, van, máy bơm, đường ống dẫn nước bơm luân hồi và các công trình, trang thiết bị khác có liên quan).

- Đối với các phương án đã được đề xuất, đề nghị Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk đánh giá tính khả thi, kinh phí thực hiện của các phương án để đề xuất phương án phù hợp với điều kiện thực tế nhất để thực hiện.

2.8. Ông Trương Phi - Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk Sau khi tiếp thu ý kiến các ngành Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk phản hồi như sau:

- Hiện nay lượng nước trong rác tại các ô chôn lấp đã bão hòa, do vậy không tăng công suất của hệ thống bơm luân hồi. Nếu tăng lưu lượng bơm lên các ô chôn lấp nước sẽ tràn trên bề mặt bãi chảy xuống đường.

- Đối với 3 hồ chứa theo thiết kế có thể tích khoảng 17.000m3, nhưng thể tích chứa nước thực tế ít hơn vì cao độ thành hồ lớn hơn cao độ của đường ống và hố thăm nước rỉ rác, khi mực nước trong hồ chứa bằng mực nước tại nắp hố thăm dẫn đến nước rỉ rác bị tràn tại hố thăm. Vì vậy 3 hồ chứa không thể chứa đầy hồ.

- Đối với các phương án của các ngành đề xuất, việc đánh giá tính khả thi, xuất kinh phí thực hiện của phương án: Phủ bạt HDPE trên các ô chôn lấp; Bổ hồ chứa nước rỉ rác. Công ty không đủ chức năng để khảo sát, đánh giá và đề xuất kinh phí phương án. Do vậy kiến nghị các ngành chủ trì thuê đơn vị tư vấn có đủ chức năng chuyên môn để khảo sát, đánh giá tính hiệu quả của các phương án, sau đó đề xuất báo cáo UBND thành phố quyết định.

IV. Kết luận và kiến nghị:

Để hạn chế nguy cơ nước rỉ rác tràn ra ngoài môi trường vào mùa mưa trong khi chờ Dự án Nhà máy xử lý nước thải rỉ rác cho khu chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt Hòa Phú dưa vào vận hành, sau khi kiểm tra thực địa, trao đổi, thảo luận, các thành viên tham dự cuộc họp thống nhất các nội dung như sau:

Đề nghị Công ty Cổ phần Đô thị và Môi trường Đắk Lắk dảm bảo công tác quản lý vận hành theo đúng quy trình, kỹ thuật, quy định của pháp luật, tham gia phối hợp với các cơ quan đơn vị liên quan.

Đề nghị Phòng Tài nguyên và Môi trường báo cáo, đề xuất UBND thành phố xem xét cho chủ trương thực hiện phương án Phủ bạt HDPE trên các ô chôn lấp và sung hò tạm chứa nước rỉ rác để xử lý tình trạng nước rỉ rác tràn ra môi trường.

Nhóm PV