Người Xê đăng cúng máng nước mùa Xuân
MTXD - Từng phải dời làng vì sạt lở đất cách đây hơn 5 năm, nhiều người dân làng Cheng Tông (thôn 1, xã Trà Cang, huyện Nam Trà My, Quảng Nam) nay đã an cư tại nơi ở mới, và trong mùa xuân mới họ đã tổ chức lễ hội cúng máng nước theo đúng phong tục của người xê đăng.
Già làng Phạm Khải Hành không giấu nỗi niềm vui, niềm hạnh phúc khi những băn khoăn, trăn trở suốt bao năm qua về việc bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc. Đã gần 5 năm trôi qua kể từ ngày người Xê Đăng dời về tái định cư tại ngôi làng Cheng Tông mới, nhưng gần 100 hộ đồng bào nơi đây chưa có điều kiện để có những buổi sinh hoạt đúng nghĩa theo tập tục của đồng bào mình. Chính vì thế, từ ngày 3 đến ngày 5/2/2023, đã diễn ra Lễ cúng máng nước của người Xê Đăng tại làng Cheng Tông (thôn 1, xã Trà Cang, huyện Nam Trà My, Quảng Nam) là một lễ hội quan trọng của người dân trong làng.
Vào những ngày đầu năm mới, người Xơ-đăng sẽ tổ chức Lễ cúng máng nước.
Theo già làng Phạm Khải Hành, quan niệm của dân tộc Xê đăng lễ cúng máng nước với ý nghĩa cầu mong cho mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, mọi người trong làng được khoẻ mạnh, đoàn kết đùm bọc lẫn nhau chống lại dịch bệnh, thiên tai, thú dữ… Vào những ngày đầu năm mới, người Xê đăng sẽ tổ chức Lễ cúng máng nước. Trước khi thực hiện lễ cúng, làng sẽ chuẩn bị nhiều lễ vật. Tất cả đàn ông trong làng đều mang lễ vật vào địa điểm lấy nước trên dòng suối. Già làng sẽ đọc bài cúng xin thần núi, thần rừng ban phước lành cho dân làng làm ăn thuận lợi, đoàn kết và ban cho dân làng nguồn nước trong lành quanh năm.
Lễ cúng máng nước là một trong những lễ hội quan trọng và là một phong tục đẹp hiện vẫn được đồng bào Xê đăng.
Sau khi thực hiện xong nghi lễ, thanh niên trong làng chặt những ống tre, đặt ống dẫn nước xuống khe suối để đưa nước về tận làng để người dân tiện sinh hoạt. Khi nguồn nước về tới máng của làng, già làng tiếp tục tạ ơn thần linh. Với ý nghĩa tạ ơn thần nước đã đem lại những may mắn trong năm cũ và cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng thuận lợi trong năm mới, Lễ cúng máng nước là một trong những lễ hội quan trọng và là một phong tục đẹp hiện vẫn được đồng bào Xê đăng gìn giữ.
Đàn ông trong làng đều mang lễ vật vào địa điểm lấy nước trên dòng suối.
Tại xã Trà Cang, nhiều năm qua, do điều kiện kinh tế còn khó khăn, các khu tái định cư đa số chưa thể xây dựng được nhà cộng đồng. Để đồng bào các dân tộc thiểu số có nơi sinh hoạt tập trung, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tốc, chính quyền xã Trà Cang (Nam Trà My) đã vận động người dân dựng nhà Rông để đón Tết. Ngôi nhà Hy Suốt (một dạng nhà rông) là nhà sinh hoạt cộng đồng của làng Cheng Tông được xây dựng và hoàn thành, đưa vào sử dụng cuối năm 2020, đầu năm 2021. Đây là công trình xuất phát từ ý tưởng đến hình thức xây dựng và cách huy động sự đóng góp của người dân. Ngôi nhà cộng đồng này là công trình của sự đoàn kết, chung sức, chung lòng mà bà con trong làng đã tự nguyện quyên góp công sức, cây, lá… xây dựng nên.
Thanh niên trong làng chặt những ống tre, đặt ống dẫn nước xuống khe suối để đưa nước về tận làng.
Chưa hết, trong những năm qua từ khi về làng mới, cuộc sống người dân đã đổi thay đáng kể. Dọc theo con đường làng, những căn nhà được bà con dựng lên khang trang, nhờ quỹ đất được đáp ứng nên các hộ ở đây có không gian sống khá thoải mái. Cách đây gần 2 năm, làng Cheng Tông cũng đã phấn khởi khánh thành ngôi trường Mầm non cho các em có thể theo học gần nhà.
Khi nguồn nước về tới máng của làng, già làng hứng nước để tạ ơn thần linh.
Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Trà Cang Trần Xuân Mố cho biết, Thôn 1 (xã Trà Cang) có tổng cộng 204 hộ với 794 nhân khẩu, đều là đồng bào Xê Đăng sinh sống lâu đời trên 8 nóc làng riêng biệt. Làng Cheng Tông là một làng với 100% người dân là đồng bào dân tộc thiểu số Xê Đăng, đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, dân trí thấp. Trong vài năm trở lại đây, Cheng Tông có nhiều thay đổi đáng kể. Trong số 37 hộ dân sinh sống, nay chỉ còn 8 hộ nằm trong diện nghèo chủ yếu là người già neo đơn, không có khả năng lao động. Đường vào làng Cheng Tông nay đã có cây cầu treo chắc chắn bắc qua sông Tranh thay cho cầu tre trước đây người dân góp công sức dựng lên để trẻ con có đường đi học.
Người Xê đăng đang nỗ lực bảo tồn các nghi lễ văn hóa truyền thống gắn với hoạt động sản xuất nông nghiệp.
Cũng theo ông Trần Xuân Mố - Bí thư Đảng ủy xã Trà Cang, với nỗ lực khôi phục bản sắc văn hóa tốt đẹp của các đồng bào dân tộc thiểu số, cùng với sự vào cuộc quyết liệt của Chi bộ các thôn và tinh thần đoàn kết của bà con, niềm vi vọng về một nền văn hóa bền vững của người Xê Đăng sẽ không còn xa nữa. “Đây cũng là tấm gương, động lực để các thôn, làng khác trên địa bàn xã Trà Cang thực hiện trong công cuộc phát huy tinh thần dân tộc, hướng đến một cuộc sống tốt đẹp, phong phú hơn” – Ông Mố nói.
Minh Ngọc
Các tin khác
Yên Mô – Ninh Bình: Nâng cao chất lượng cuộc sống từ xây dựng nông thôn mới tại xã Yên Lâm
MTXD - Sau khi đạt chuẩn NTM nâng cao vào năm 2021, cấp ủy Đảng, chính quyền và các tổ chức trong hệ thống chính trị từ xã đến các thôn, xóm đã tập trung mọi nguồn lực, huy động sự vào cuộc của nhân dân đến năm 2024 xã Yên Lâm, huyện Yên Mô đón Bằng công nhận xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.
Hiện thực hóa quy hoạch đô thị sông Hồng
MTXD - Có thể nói Hà Nội ngày nay đang hội tụ đầy đủ trong mình nhiều yếu tố gồm cả thế và lực để hiện thực hóa khát vọng, hiện thực hóa mục tiêu xây dựng không gian hai bên sông Hồng trở thành “Biểu tượng phát triển mới của Thủ đô”.
Đô thị nén sự lựa chọn hình thái của các đô thị phát triển theo hướng sinh thái ở Việt Nam
MTXD - QCVN 01:2019 đã làm rõ nội dung về kiểm soát mật độ dân số trong các đồ án quy...
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu khẩn trương ứng phó bão số 3
MTXD - Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 86/CĐ-TTg ngày 3-9-2024 chỉ đạo các bộ ngành, địa phương khẩn trương triển khai ứng phó bão số 3 năm 2024.