Phát triển công trình xanh thúc đẩy chuyển đổi xanh ngành Xây dựng

MTXD - Chuyển đổi xanh ngành Xây dựng dựa trên nhân tố phát triển công trình xanh để giảm tiêu thụ năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính ở các khâu, các công đoạn, các yếu tố tạo nên công trình xây dựng là đóng góp cụ thể của ngành Xây dựng cho mục tiêu phát triển kinh tế thịnh vượng, bền vững và trung hòa các-bon theo lộ trình cam kết của Chính phủ.

Chuyển đổi xanh nền kinh tế của quốc gia là một trong các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để thực hiện Nghị quyết 29/NQ-TW ngày 17/11/2022 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành TW khóa XIII về tiếp đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Để thực hiện mục tiêu của Nghị quyết 29/NQTW và các cam kết của Chính phủ tại COP 26 về phát thải dòng bằng 0 vào năm 2050 thì các ngành/lĩnh vực của nền kinh tế đồng thời phải chuyển đổi xanh, trong đó có ngành Xây dựng.

Việc phát triển công trình xanh là một trong những giải pháp quan trọng để ngành Xây dựng chuyển đổi xanh.

Ảnh Internet

Khái niệm chuyển đổ xanh, công trình xanh

Theo định nghĩa chung, chuyển đổi xanh là quá trình chuyển đổi toàn diện sang nền kinh tế xanh, phát thải thấp, dựa trên nền tảng khoa học công nghệ hiện đại và năng suất lao động cao, nhằm hướng tới mục tiêu thịnh vượng và bền vững.

Ngành Xây dựng là ngành kinh tế tổng hợp, những năm vừa qua Ngành có đóng góp quan trọng cho sự tăng trưởng của nền kinh tế. Tuy nhiên hoạt động của các lĩnh vực ngành Xây dựng cũng có tác động đến tài nguyên, ảnh hưởng đến môi trường, phát thải khí nhà kính và tăng nhu cầu sử dụng năng lượng. Do vậy, chuyển đổi xanh ngành Xây dựng dựa
trên nhân tố phát triển công trình xanh để giảm tiêu thụ năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính ở các khâu, các công đoạn, các yếu tố tạo nên công trình xây dựng là đóng góp cụ thể của ngành Xây dựng cho mục tiêu phát triển kinh tế thịnh vượng, bền vững và trung hòa các-bon theo lộ trình cam kết của Chính phủ.

Tại Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03/3/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung của dự án đầu tư xây dựng, công trình xanh (Green Building) là công trình xây dựng được thiết kế, xây dựng và vận hành đáp ứng các tiêu chí, tiêu chuẩn về sử dụng hiệu quả năng lượng, tiết kiệm tài nguyên; đảm bảo tiện nghi, chất lượng môi trường sống bên
trong công trình và bảo vệ môi trường bên ngoài công trình, đây là lần đầu tiên Công trình xanh có mặt trong văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam.

Tại sao phát triển công trình xanh thúc đẩy chuyển đổi xanh?
Để có được một công trình xanh thì các khâu từ quy hoạch, lập dự án đầu tư, thiết kế, lựa chọn vật liệu, trang thiết bị, thi công xây dựng, quản lý vận hành công trình đều tham gia với các vai trò và các giai đoạn khác nhau của công trình.

Ở khâu quy hoạch, lập dự án đầu tư, thiết kế, nếu các nguyên lý, giải pháp về xanh được đưa vào giai đoạn này sẽ làm tăng tính hiệu quả ngay từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và giai đoạn hoạt động của dự án. Việc lựa chọn được các giải pháp quy hoạch, phương án thiết kế tối ưu, lựa chọn vật liệu, trang thiết bị phù hợp, tiết kiệm năng lượng, tài nguyên sẽ đảm bảo dự án có mức đầu tư phù hợp, tránh lãng
phí trong đầu tư ban đầu, giảm chi phí vận hành và tăng tiện nghi, đảm bảo sức khỏe người sử dụng công trình. Đối với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất các trang thiết bị trong công trình đáp ứng các tiêu chí xanh của vật liệu, sản phẩm, thiết bị, khi có nhiều công trình xanh cũng sẽ kích thích nhu cầu sử dụng và gia tăng sản lượng sản xuất, góp phần phát triển sản xuất xanh và tiêu Phát triển công trình xanh dùng xanh. Các sản phẩm, trang thiết bị, vật liệu xây dựng đáp ứng các tiêu chí xanh khi được dán nhãn, chứng nhận xanh, thân thiện môi trường, tiết kiệm năng lượng, phát thải thấp cũng sẽ thuận lợi hơn khi xuất khẩu vào các thị trường đòi hỏi chứng nhận xuất xứ, trách nhiệm môi trường và mức độ phát thải của sản phẩm.

Đối với người quản lý, sử dụng công trình, khi quản lý, sử dụng các công trình xanh cũng sẽ đòi hỏi cần có nhận thức, kỹ năng quản lý, vận hành, sử dụng các trang thiết bị, các tiện ích của công trình và cũng sẽ có ý thức hơn đối với trách nhiệm bảo vệ môi trường, giảm thiểu chất thải, thay đổi hành vi để sống xanh hơn. Ở cấp độ đô thị, tỉnh, thành phố, khi có được nhiều các dự án công trình xanh, khu đô thị xanh cũng sẽ làm tăng mức độ xanh của đô thị, của tỉnh, thành phố và góp phần làm giảm mức phát thải, tăng chỉ số bảo vệ môi trường của đô thị, của địa phương.

Một số giải pháp phát triển công trình xanh thúc đẩy chuyển đổi xanh của ngành xây dựng

(1)Về thể chế, chính sách: Cần chú trọng việc nghiên cứu, lồng ghép, tích hợp các vấn đề về xanh trong quá trình xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch của ngành để đáp ứng mục tiêu phát triển xanh, bền vững. Tập trung nghiên cứu để xây dựng khung pháp lý cho các loại hình công trình, đô thị như công trình tự cân bằng năng lượng, công trình phát thải ròng bằng không, đô thị xanh, đô thị phát thải thấp, đô thị trung hòa các bon…

(2) Về quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật: Hệ thống các quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật cần được thường xuyên rà soát, bổ sung, chỉnh sửa, ban hành mới để tích hợp, điều chỉnh, bổ sung các quy định, yêu cầu, chỉ tiêu kỹ thuật nhằm hướng dẫn, thúc đẩy, hỗ trợ các dự án, công trình xây dựng thiết kế, thi công xây dựng, vận hành đạt các tiêu chuẩn, chứng nhận về sử dụng hiệu quả năng lượng, tài nguyên, công trình xanh, phát thải thấp, trung hòa các bon.

(3) Lồng ghép phát triển công trình xanh với các chiến lược, kế hoạch, quy hoạch có liên quan cấp quốc gia và của Ngành, như: Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030"; Quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm2050; Chiến lược phát triển vật liệu xây dựng Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, định hướng đến năm 2050…

(4) Đào tạo nguồn nhân lực, tăng cường nhận thức, năng lực chuyên môn kỹ thuật cho các đối tượng liên quan đáp ứng các yêu cầu về quản lý, nghiên cứu, tư vấn thiết kế, thi công xây dựng, đánh giá, chứng nhận, quản lý vận hành cácdự án, công trình, sản phẩm vật liệu xây dựng xanh.

(5) Phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức liên quan nghiên cứu xây dựng, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các chính sách, cơ chế ưu đãi phát triển các dự án, công trình xanh ngành Xây dựng như ưu đãi về thủ tục, tín dụng xanh, các chỉ tiêu kiến trúc, quy hoạch, vinh danh, quảng bá thương hiệu…

(6) Tăng cường công tác truyền thông, nâng cao nhận thức về phát triển các công trình xanh, giảm phát thải, trung hòa các-bon cả ở phía các cơ quan quản lý nhà nước trong xây dựng cơ chế, chính sách, các chủ đầu tư, các doanh nghiệp sản xuất vật liệu, trang thiết bị, các đơn vị tư vấn, các nhà thầu thi công xây dựng và người sử dụng công trình…

VŨ NGỌC ANH*, NGUYỄN CÔNG THỊNH**
(*) Vụ trưởng Vụ KHCN&MT - Bộ Xây dựng
(**) Phó vụ trưởng Vụ KHCN&MT - Bộ Xây dựng